Göl Tuzu Nedir?

Tuz Gölü dünyada bulunan Salt Lake gölünden sonraki en önemli tuz kaynaklarından biridir. Göl tuzlaları, Tuz Gölü çevresinde bulunan Şereflikoçhisar, ve Cihanbeyli’de kurulu bulunan Yavşan, Kaldırım ve Kayacık tuzlalarıdır.

Kesin rezervi ortaya koyacak veriler olmamasına rağmen, eldeki jeolojik veriler Tuz Gölü’nün çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Göldeki yüzey rezervi şu şekilde bir yaklaşımla hesaplanabilir.

Gölün tüm alanı 1665 km2’dir. Gölün sürekli su altında kalan doğu kesimi ile önemsiz derecede tuz çökelen yerler çıkarılacak olursa yaklaşık 1200 km2’lik bir alan tuz bölgesidir. Gölde oluşan tuz tabakasının kalınlığı 3-20 cm. arasında değişmekte olup ortalama 8 cm.’dir. Göldeki yüzey rezervi, 0.08 m (kalınlık) x 1200 x 106 m2 (alan) x 2.2 t/m3 (yoğunluk) hesabı ile yaklaşık 210 milyon ton’dur. Tuz Gölü büyük bir potansiyel olup gerçek rezerv belirtilenin çok üstündedir.

Ancak Tuz Gölü kirletilmektedir. Kirlenmenin en önemli göstergesi uydular aracılığı ile çekilen fotoğraflardır. Tuz Gölünün yeteri kadar korunmadığı, gölün içine havuz yaparak Tekel tarafından kirletildiği daha sonra ise göle akan dereler aracılığı ile gelen yabancı maddelerden kirlendiği hatta Konya kanalizasyonunun tuz gölüne yıllarca aktığı ve son yıllarda arıtma tesisi yapılması yönünde çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Tekel tuz üretimini arttırmak amacı ile tekniğine uygun olmayan şekilde tedbir alamadan havuz yapmak amacı ile göle toprak ve taştan oluşan seddeler yaparak tuz gölünün ekolojik dengesini bozduğu bilinmektedir.

Tuz göllerinin bir kısmı eski deniz yatakları olabileceği gibi bazıları da geniş yer çöküntülerinde, civar bölgelerdeki kaya tuzlarından geçerek, bu çukurlarda toplanan tuzlu sulardan meydana gelirler. Yaz aylarında yüksek bir yoğunluk kazanan sular buharlaşarak, sanki deniz sularının toplama havuzları gibi bir tuz tavası haline gelirler.

Tuzlu su göllerine, tuzlu su kaynakları ve kuyularına hemen her ülkede rastlanmaktadır. Dünyanın en büyük tuz gölü Great Salt Lake’dir. İç Anadolu’da bulunan Tuz Gölü dünyadaki en önemli tuz göllerinden biridir. Tuz göllerinden alınan tuz hemen hemen saf bir şekildedir. Göldeki tuzluluk diğer tuzlar nedeniyle de olabilir. Örneğin yurdumuzda Orta Anadolu’daki bir çok gölde sodyum klorür ile birlikte sodyum sülfat, potas ve benzeri tuzların bulunuşu bu kaynaklardan ekonomik bir şekilde tuz üretimini güçleştirir. Bunlara örnek olarak Burdur Gölü, İznik Gölü gösterilebilir.

Tuz Gölü’nde üç adet tuzla kurulmuştur. Bunlar Şereflikoçhisar’da bulunan Kaldırım ve Kayacık ile Cihanbeyli’de bulunan Yavaşan tuzlalarıdır. Tekel tarafından uzun yıllar işletilen bu tuzlalar 2005 yılı içerisinde özelleştirilmiş olup özel sektör tarafından işletilmektedir.

Bu yazı tarihinde yazıldı - 34921 kez okundu.